lek. st. malarka, poetka, pisarka Janina Gawęcka Bergander
Bergander Janina, lekarz dentysta, malarka, pisarka i poetka
Urodziła się w Miechowie 9 lipca 1921 roku w rodzinie rzemieślniczej Michała Gawęckiego i Marianny z Mazurków. W rodzinnym mieście ukończyła szkołę powszechną, a potem Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki. Uczyła się na tajnych kompletach, egzamin dojrzałości zdała w czasie okupacji.
W czasie wojny współpracowała z Batalionami Chłopskimi.
W latach 1945-50 studiowała stomatologię na Wydziale Lekarskim łódzkiej Akademii Medycznej. Po ukończeniu studiów i otrzymaniu dyplomu wróciła do Miechowa, gdzie mieszkała i pracowała jako dentysta w miejscowym ośrodku zdrowia. Wyszła za mąż za inżyniera Edmunda Bergandera, urodziła dwoje dzieci. Po przejściu na emeryturę zamieszkała w Krakowie.
Od wczesnych lat dziecięcych lubiła rysować i malować. Pierwsza dziecięca praca to obraz siostry Zofii z bolącym zębem. Bardziej profesjonalnie malarstwem zajęła się w latach 70-tych ubiegłego wieku, „debiutując” obrazem przedstawiającym błękitne niebo i morze.
Od 1970 roku była członkiem miechowskiego Klubu Plastyków Nieprofesjonalnych. W 1988 roku otrzymała uprawnienia malarza artysty nadane jej przez Ministerstwo Kultury i Sztuki.
Maluje pejzaże, martwą naturę, portrety i najbardziej ulubiony przez nią motyw – kwiaty, a wśród nich przede wszystkim róże. Wykorzystuje różne techniki malarskie, sięga po farby olejne, akwarele i pastele.
W swoim dorobku ma wystawy indywidualne i zbiorowe. Między innymi w Galerii pod „Orłem” w Krakowie, w Swoszowicach, Opatkowicach, Spychowie, Skotnikach i Słomnikach. Kilka razy jej prace wystawiane były w rodzinnym Miechowie, ale także w kilku większych miastach Małopolski: Tarnowie, Bochni, Myślenicach, Limanowej.
W wystawie zbiorowej prac artystów skupionych wokół Klubu Paleta w Krakowie zdobyła wyróżnienie w kategorii „Człowiek i pejzaż”.
Zajmuje się także pisarstwem. Zadebiutowała w 1998 roku tomem „Biały walc”, pierwszym z dziesięciu wydanych drukiem: „Wiersze obrazy” (1998), „Kancona na okarynę” (2002), „Ścieżką w stokrotki” (2003), „Może się odnajdziemy” (2004), „Bo jeśli coś ocalę” (2007), „Powroty sentymentalne” (2011), „Mam jeszcze w sobie zdumienie” (2013), „Wypijmy jeszcze tę herbatę” (2014) i „Ptaki pamięci” (2015). "Mozaika ze wspomnień tkana" (2019).
W dorobku literackim ma sześć powieści o charakterze historyczno-biograficznym i przygodowym: trylogię „Sto lat z życia mojego miasta” („Margoś” – 2001, 2009; „Dzieciństwo” – 2001, 2010; „Młodość” 2002), „Życie Wiktorii” – 2005, „Tajemniczy skarb bożogrobców” – 2006 i „Takie jedno życie” – 2012.
Honorowe obywatelstwo Miechowa otrzymała 30 marca 2007 roku, w 2012 roku Poczta Polska wyemitowała znaczek poświęcony Janinie Bergander.
Zmarła w Miechowie 19 maja 2023 roku. Została pochowana na miechowskim cmentarzu parafialnym.